2013-ի մարտի 13-ին, Հռոմի Վատիկանում, Բենեդիկտոս 16-րդի հրաժարականից հետո ընտրվեց սուրբ Պետրոս առաքյալից հաշված 266-րդ պապը՝ արգենտինացի 76- ամյա Խորխե Մարիո Բերգոլիոն։ Կարծես թե եկեղեցական գահակալական մի սովորական հերթափոխություն կատարվեց, բայց ինչո՞ւ էին աշխարհի լրատվամիջոցները այդքան բուռն ու սևեռուն քննարկում հերթական պապի ընտրության հարցը։ Եթե ընթերցողը հիշում է, մեր թերթի փետրվարյան համարներից մեկում գրեցինք այդ մասին, բայց նորից վերհիշենք, քանի որ հենց այս պապի մասին էր, որ 11-րդ դարում մարգարեացել է իրենց կաթոլիկ Մաղաքիա եպիսկոպոսը, որպես վերջին պապ` Վատիկանի սուրբ Պետրոսի գահի վրա։

Ճաշու Ավետարանից վերցված այս խոսքերը Ղուկասի Ավետարանի 14-րդ գլխի 11-14 համարներից է: Հիսուսի այս արտահայտությունը կարծես ոչ թե երկու հազար տարի առաջվա, այլ այսօրվա համար ասված լինի, որովհետև ամեն մարդ` փոքր թե մեծ, հարուստ թե աղքատ, կին թե տղամարդ, փորձում է ինքն իրեն բարձրացնել, իր «ես»-ը առաջ քաշել` առանց հաշվի առնելու արժանավո՞ր է, թե՞ ոչ:

Այս խոսքը ես վերցրել եմ Մատթեոսի Ավետարանի 15-րդ գլխի 26 համարից: Առաջին հայացքից, երբ լսում ենք այս խոսքը, պարզապես զարմանում ենք, թե Հիսուս ինչո՞ւ է այս օգտագործում, ի՞նչ է ուզում ասել կամ ի՞նչը նկատի ունի: Եթե մի ակնարկ նետենք մեր Տիրոջ երեք տարվա առաքելության վրա, պիտի տեսնենք, որ Նրա գործունեության կարևոր մի մասը կազմում են բժշկությունները: Ղուկասը` հեթանոսությունից դարձի եկած անտիոքացի բժիշկը, իր արհեստի բերումով Ավետարանում լայնորեն անդրադարձել է մեր Տիրոջ կատարած բժշկություններին։

Այս սրբի մասին գրում ենք մեր ընթերցողների խնդրանքով։ ՈՒ քանի որ պահքի այս օրերին, ուտել¬չուտելուց, որովայնային խնդիրներ լուծելուց զատ, կան նաև հոգևոր խնդիրներ, ապա կարծում ենք, որ սրբերի վարքին ծանոթանալն առավել կօգնի մեր հոգևոր վիճակը քննելու ներքին խնդիրներում։

Մարտի 14-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագույն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը շնորհավորական ուղերձ է հղել Նորին Սրբություն Ֆրանցիսկոս Ա Պապին` Հռոմի եպիսկոպոս եւ Կաթոլիկ Եկեղեցու առաջնորդ ընտրվելու առիթով:

Հայը հողի ժողովուրդ է կամ գոնե եղել է այդպիսին ու հիմա էլ նույնն է։ Նա եղբայրացել է հողին ու բնության հետ նույնացել… Ինչպիսի՞ն է հայ մարդը. ազատասեր, ուղղամիտ, խիզախ, անմիջական, կարեկից, հյուրասեր: Նա օժտված է հոգու հմտությամբ, սրտի քնքշությամբ ու չարքաշ աշխատելու կարողությամբ: Աշխարհի բոլոր փառքերից ու գանձերից ավելի հայ մարդը գերադասել է հարազատ հողը: Այստեղ` հեռավոր Ամերիկայում մենք լավ ենք զգում հայրենիքի ու հողի կարոտը։ Դա մի ուրիշ, անբացատրելի զգացում է, որ խոսքերով չես կարող արտահայտել։ Այն գալիս է սրտի խորքերից, և կարող է միայն զգալ հենց ինքը` կարոտը ապրողը։ Մի՛ թողեք մեր հողն ու հայրենիքը։ Հետո կզղջաք, բայց արդեն, վախենամ, ուշ կլինի։

Աշխարհում գնալով ավելանում է բժիշկների, բժշկական գործիքների և դեղամիջոցների քանակը, բարձրանում է բուժման մակարդակը, բայց չեն պակասում հիվանդությունները: Ընդհակառակը, ավելանում են դրանց քանակը, տեսակները, հին հիվանդությունները փոխում են իրենց կերպը։ Առաջին հայացքից դրա պատճառն անհասկանալի կարող է թվալ, սակայն բավական է հիշել հիվանդության բուն պատճառը` մեղքը, որ ամեն ինչ իր տեղն ընկնի:

Ակներև սխալմունքներից մեկը, որը տանում է դեպի դատապարտում, տրտմություն, ոչ ճիշտ գնահատականների, այն միտքն է, որ այստեղ, մեր երկրի վրա, մինչև համընդհանուր դատաստանը և դատապարտելը կարող են լինել անթերի երևույթներ հենց մեր մեջ, ուրիշ մարդկանց, մարդկային հարաբերությունների մեջ։

Ամեն տարի այս օրերին «Իրավունք de facto»-ն իր պարտքն է համարում տեղեկացնելու ընթերցողներին, որ Մեծ պահքի Դատավորի կիրակիից առաջ, շաբաթ օրը (մարտի 9-ին), ըստ մեր Հայոց առաքելական տոնացույցի` «Սրբոց Մանկանցն Քառասնից որք ի Սեբաստիա կատարեցան» հիշատակության օրն է։

Թվում է, թե արծաթասիրությունը երկրորդական մեղք է։ Սակայն իրականում դա չափազանց կարևոր մեղք է. նրա մեջ են միաժամանակ փաստական ժխտումը հավատի, մարդկանց հանդեպ սիրո և բուռն հակումը ցածր տարերքների նկատմամբ։ Այն ծնում է չարություն, քարացում, զանազան հոգսեր։ Դրա հաղթահարումը մեղքի այդ բազմազան տեսակների մասնակի հաղթահարումն է։